Сүүлийн жилүүдэд нийслэлийн авто замын түгжрэлтэй нөхцөлд цахилгаан дугуй, скүүтер, мопед зэрэг бичил тээврийн хэрэгслийн хэрэглээ эрс нэмэгдэж, 2025 оны хавраас энэ үзэгдэл огцом өссөн байна. Ялангуяа өсвөр насны хүүхэд, залуус хотын хөдөлгөөнд идэвхтэй оролцож, ослын тоо нэмэгдэж байгаа нь хууль эрх зүйн зохицуулалтын дутагдлыг харуулж байна.
Импорт ба хэрэглээний өсөлт
Сүүлийн гурван жилд:
- Мотоцикл, мопед — 9075 ширхэг
- Унадаг дугуй, мопед — 4700 ширхэг
- Суррон — 3050 ширхэгийг импортлосон байна.
Эдгээр тээврийн хэрэгсэл нь тусгай замгүй Улаанбаатар хотын явган зам, авто замаар чөлөөтэй сүлжилддэг бөгөөд иргэдийн гомдол, осол гэмтлийн тоо эрс нэмэгдсэн. 2025 онд гэхэд эдгээр унаатай холбоотой 23 осол бүртгэгдсэн бөгөөд үүнээс 7 нь скүүтер, 16 нь сурроны осол байв.
Түрээсийн үйлчилгээ ба хэрэглэгчид
“Суррон Монголиа”, “Жет”, “Табо”, “Эко технологи” зэрэг компаниуд эдгээр хэрэгслийг импортлон түрээсийн үйлчилгээ үзүүлж байна:
- “Жет” апп – 120 мянган хэрэглэгч, өдөрт 4500–5000 хэрэглээ
- “Табо” апп – 1.1 сая таталт, өдөрт 12900 хэрэглэгч
Осол, нас баралт, эрсдэл
ГССҮТ-ийн мэдээлснээр:
- 2025 он: Суррон, скүүтертэй холбоотой ослоор 5 хүн нас барсан
- Сүүлийн 4 жилд: 985 осол бүртгэгдсэн
- 744 нь онхолдох
- 65 нь мөргүүлэх
- 222 нь толгойн гэмтэлтэй
2025 оны 4–5-р сард 94 осол бүртгэгдсэн ба осолд орогсдын 67% нь эрэгтэй, 39% нь 10–19 насныхан байна.
Хуульд оруулах өөрчлөлт
Ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн П.Батчимэг ахалж, Н.Алтаншагай, Г.Лувсанжамц, Д.Цогтбаатар, Д.Ганбат нар оролцож байна. Тэд дараах өөрчлөлтийг тусгасан:
- Цахилгаан дугуй, скүүтер, мопедийг шинэ ангилалд багтаах
- Жолоодох насны хязгаар:
- 16 настай хүн мопед, скүүтер жолоодох эрхтэй
- 18 настай хүн мотоцикл унах эрхтэй
- Техникийн шаардлагууд: Хурд, жин, тоноглол зэргийг тодорхойлох
- Түрээсийн үйлчилгээ эрхлэгчдэд зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа, хариуцлагын заалт оруулах
Дүрмийн зохицуулалт ба хэрэгжилт
Тээврийн цагдаагийн албаны дарга Б.Очирбат хэлэхдээ:
“Мопед гэх 50 км/цаг хурдтай тээврийн хэрэгслийг 16 насанд хүрсэн хүн хамгаалалтын хэрэгсэлтэй унах ёстой. Харин мотоциклыг 18 нас хүрсэн, А ангиллын үнэмлэхтэй, бүртгэлийн дугаартай, хамгаалах малгайтай хүн унаж болно” гэжээ.
Мөн 16 хүрээгүй хүүхэд дүрэм зөрчвөл эцэг, эхэд нь хариуцлага тооцно. Харин 16 ба түүнээс дээш насныханд Зөрчлийн тухай хуулиар хариуцлага хүлээлгэнэ.
Ирээдүйн зохицуулалт
Ажлын хэсэг Европын холбооны 30 орчим орны эрх зүйн орчныг судалж, Герман, Ирланд, Испани, Эстони, Болгар, Казахстан зэрэг улсын хууль, дүрэмтэй харьцуулалт хийжээ. Судалгаагаар манай улсад бичил тээврийн хэрэгслийн зохицуулалт хангалтгүй, үүрэг, техникийн шаардлага тодорхойгүй байгааг онцолсон байна.
Дүгнэлт
Цахилгаан дугуй, скүүтер зэрэг бичил тээврийн хэрэгслийн хэрэглээ нэмэгдэхийн хэрээр хууль эрх зүйн нарийн зохицуулалт шаардлагатай болж байна. Аюулгүй байдлыг хангаж, өсвөр насныхныг хамгаалахын тулд нас, ангилал, техникийн шаардлагыг тусгасан хууль боловсруулах зайлшгүй шаардлага үүсжээ.
