Лондоны металлын бирж дээр энэ долоо хоногт зэсийн үнэ сүүлийн 16 сарын дээд амжилтаа шинэчлэв. “BHP” компани дэлхийн зэсийн эрэлт жил бүр дор хаяж нэг сая тонноор өсөж, өнөөгийн 33 сая тонн түвшнээс 2050 он гэхэд 50 сая тоннд хүрнэ гэж тооцоолж байна. АНУ-ын Геологийн албаны судалгаагаар зэсийн эрэлт тасралтгүй өсөж байгаа тул хомсдол үүсэхээс сэргийлэхийн тулд нийлүүлэлтийг хоёр дахин нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэж дүгнэжээ.
Монголын “Оюу толгой” дэлхийн тэргүүлэгч 20 зэсийн уурхай дундаас 11-т жагсаж, олон улсын зах зээлд өөрийн байр сууриа бататгалаа. “Рио Тинто” болон Монголын Засгийн газрын хамтран эзэмшдэг тус уурхай 2025 оны зургадугаар сарын 30 хүртэл 152,000 тонн зэс олборлож, 2028–2036 оны хооронд дунджаар 500,000 тонн зэс нийлүүлэх зорилт дэвшүүлээд байна.
Гэвч дэлхийн зарим томоохон уурхай үйлдвэрлэлийн хүндрэлтэй тулгараад байгаа юм. Тухайлбал, Грасберг уурхайн үйл ажиллагаа түр зогссоноор энэ онд зах зээлд сөрөг нөлөө үзүүлж болзошгүй гэж “Goldman Sachs”-ийн шинжээчид анхааруулжээ.
Дэлхийн 2025 оны хамгийн том 20 зэсийн уурхай
- Эскондида (Чили)
- Эзэмшигчид: BHP, Rio Tinto, Mitsubishi, Nippon Mining
- Жилийн олборлолт: 680,500 тонн
- Дэлхийн хамгийн том зэсийн уурхай хэмээн олон жил тэргүүлж буй.
- Грасберг (Индонез)
- Эзэмшигчид: Freeport-McMoRan, Persero
- Жилийн олборлолт: 297,103 тонн
- Есдүгээр сард болсон ослын дараа олборлолт зогсож, долоон хүн амь үрэгджээ.
- Камоа–Какула (БНАКУ)
- Эзэмшигчид: Айвенхоу Майнз, Зижин Майнинг, Кристал Ривер, БНАКУ-ын Засгийн газар
- Жилийн олборлолт: 245,129 тонн
- Газар хөдлөлтийн улмаас уурхайн ажил гурван долоо хоногийн турш зогссон.
- Буэнависта (Мексик)
- Эзэмшигч: Southern Copper
- Жилийн олборлолт: 207,473 тонн
- 1899 оноос хойш тасралтгүй ажиллаж буй хамгийн эртний уурхайнуудын нэг.
- Серро Верде (Перу)
- Эзэмшигчид: Freeport-McMoRan, Sumitomo, Buenaventura
- Жилийн олборлолт: 193,320 тонн
- Коллахуаси (Чили)
- Эзэмшигчид: Glencore, Anglo American, Mitsui
- Жилийн олборлолт: 189,600 тонн
- Эль Тениенте (Чили)
- Эзэмшигч: Codelco
- Жилийн олборлолт: 172,000 тонн
- 4.2 баллын газар хөдлөлтөөс болж 20,000–30,000 тоннын алдагдал үүсчээ.
- Куэлавеко (Перу)
- Эзэмшигчид: Anglo American, Mitsubishi
- Жилийн олборлолт: 156,600 тонн
- Энэ онд 26 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөсөн.
- Антамина (Перу)
- Эзэмшигчид: BHP, Glencore, Teck, Mitsubishi
- Жилийн олборлолт: 154,369 тонн
- Ирэх онд олборлолтоо 20 хувиар нэмэх зорилттой.
- Моренси (АНУ, Аризона)
- Эзэмшигчид: Freeport-McMoRan, Sumitomo
- Жилийн олборлолт: 152,458 тонн
- 1871 онд байгуулагдаж, 1937 онд ил уурхай болж өөрчлөгдсөн.
- Оюу толгой (Монгол)
- Эзэмшигчид: Рио Тинто, Монголын Засгийн газар
- Жилийн олборлолт: 152,000 тонн
- 2028–2036 онд жил бүр 500,000 тонн зэс нийлүүлэх төлөвтэй.
- Лос Пеламбрес (Чили)
- Эзэмшигчид: Антофагаста, JX Metals Mitsubishi, Marubeni
- Жилийн олборлолт: 143,200 тонн
- Үйлдвэрчний эвлэлтэй хэлэлцээ тасалдвал ажил хаялт зарлах магадлалтай.
- Спенс (Чили)
- Эзэмшигч: BHP
- Жилийн олборлолт: 141,300 тонн
- Радомиро Томич (Чили)
- Эзэмшигч: Codelco
- Жилийн олборлолт: 139,200 тонн
- Өнгөрсөн жил үйлдвэрчний эвлэлтэй 3 жилийн гэрээг шинэчлэн байгуулсан.
- Токепала (Перу)
- Эзэмшигч: Southern Copper
- Жилийн олборлолт: 128,503 тонн
- Сүүлийн өргөтгөлд 1.2 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулсан.
- Олимпийн далан (Австрали)
- Эзэмшигч: BHP
- Жилийн олборлолт: 117,000 тонн
- Саяхан 840 сая австрали долларын шинэ хөрөнгө оруулалт зарлав.
- Чукикамата (Чили)
- Эзэмшигч: Codelco
- Жилийн олборлолт: 115,300 тонн
- Салобо (Бразил)
- Эзэмшигч: Vale
- Жилийн олборлолт: 102,800 тонн
- Үйлдвэрт гарсан галын дараа нэг сар үйл ажиллагаа зогссон.
- Иса уул (Австрали)
- Эзэмшигч: Glencore
- Жилийн олборлолт: 98,900 тонн
- Долдугаар сард тус бүсийн хоёр уурхайг хаасан.
- Кебрада Бланка (Чили)
- Эзэмшигчид: Teck, Sumitomo, Codelco
- Жилийн олборлолт: 95,000 тонн
Дэлхийн зэсийн эрэлт нэмэгдэж байгаа энэ үед уурхайнуудын үр ашиг, хөрөнгө оруулалт, технологийн шинэчлэл нь дэлхийн эдийн засагт шийдвэрлэх нөлөө үзүүлэхээр байна. Монголын “Оюу толгой” төслийн хувьд ч энэ жагсаалтад багтсан нь манай улсын уул уурхайн салбарын олон улсын нэр хүндийг шинэ түвшинд хүргэж байна.
