Table of Contents
Геополитикийн савалгаа, худалдааны дайнаас үүдэлтэй эдийн засгийн хүндрэлтэй энэ үед Монгол Улс алтны олборлолтоо нэмэгдүүлж, валютын нөөцөө зузаатгах стратегийг хэрэгжүүлж эхэллээ. Түүхий эдийн зах зээлд нүүрсний үнэ буурч буйтай зэрэгцэн алт хамгийн оновчтой гарц болон тодорч байна.
Алт: Эдийн засгийн амь тариа
Алт нь зөвхөн үнэт металл биш — улс орны мөнгөн тэмдэгтийн баталгаа, гадаад валютын нөөцийн тулгуур багана юм. Монгол Улсад “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэлснээр:
- Олборлолтыг нэмэгдүүлж
- Гадаад валютын улсын нөөцийг бүрдүүлж
- Экспортыг тэлэх чухал зорилт тавигдаад байна.
Монгол Улс дэлхийн алтны нөөцийн 1%-ийг, харин үйлдвэрлэлийн 0.7%-ийг эзэлдэг. Энэ нь цаашид өсөх боломж байгааг харуулж буй бөгөөд шинэ үндсэн ордуудыг нээх, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах потенциал өндөр байна.
Лиценз ба олборлолтын ялгаа
- Монголд 560 орчим алтны тусгай зөвшөөрөл хүчинтэй байна
- Үүний 85% нь шороон орд, харин алтны бодит нөөцийн 15% л энд байдаг
- Харин үндсэн ордууд лицензийн хувиар цөөн (10% орчим) боловч нийт олборлолтын 80%-ийг бүрдүүлдэг
Өөрөөр хэлбэл лицензийн тоо биш, нөөцийн чанар чухал гэдгийг харуулж байна
Алтны үнэ өсөж, валютын нөөц нэмэгдэнэ
Дэлхийн зах зээл дээр алтны үнэ түүхэн дээд цэгтээ хүрч байна:
- 1 кг алт = 380 сая төгрөг
- 1 грамм алт = 380,000 төгрөг
Ийм үед олборлолтыг нэмэгдүүлбэл:
- Эдийн засагт 1.7 их наяд төгрөгийн шууд орлого орох боломжтой
- Валютын нөөцөд тогтвортой хөрөнгө хуримтлагдана
- Экспортын дундаж орлого 900 сая ам.доллараар нэмэгддэг
Алт-3 хөтөлбөрийн зорилго ба үр дүн
- Шороон ордуудын алтны тушаалт 20-30% нэмэгдэх боломжтой
- 2 жилийн дотор 45 ордын 129.1 тонн алт эдийн засгийн эргэлтэд орох төлөвтэй
- Жилд дунджаар 10 тонн алт Монголбанкинд тушаагдана
Швейцарт төвлөрсөн экспорт ба ирээдүйн боломж
Монгол Улс алтны экспортын 98%-ийг зөвхөн Швейцар руу гаргаж байна. Гэтэл:
- Бусад худалдан авагч улс, түншүүдийг нэмэгдүүлэх
- Үндсэн ордуудаа ашиглалтад оруулж, нийлүүлэлтийн тогтвортой эх үүсвэр бий болгох
нь алтны экспортын зах зээлд Монголыг олон талт, бат бөх тоглогч болгоно.
Түүхэн сургамж ба ирээдүйн төлөвлөгөө
Өмнө нь хэрэгжсэн “Алт”, “Алт-2000”, “Алт-2” хөтөлбөрүүд:
- Эдийн засгийн хүнд үеийг даван туулахад бодит дэмжлэг үзүүлсэн
- Хөрөнгө оруулалт татах, валютын нөөцийг нэмэгдүүлэхэд үр дүн өгсөн
“Алт-3” хөтөлбөр бол өмнөх туршлага дээр суурилсан дараагийн шатны төлөвлөлт бөгөөд энэ нь:
- Төв банкны ханшийн бодлогыг дэмжих
- Төгрөгийн тогтвортой байдлыг хадгалах
- Эдийн засгийн өсөлтийг хурдасгах түлхүүр хөтөлбөр болон хэрэгжиж байна.
