Өмнөд Солонгос улс хиймэл оюун ухааныг (ХОУ) зохицуулах цогц хууль тогтоомж бодит амьдрал дээр хэрэгжиж эхлэх дэлхийн анхны улс болохоор бэлтгэж байна. «Хиймэл оюун ухааныг хөгжүүлэх, итгэлцлийн үндсийг бүрдүүлэх тухай» үндэсний тогтолцооны хууль 2026 оны 1-р сарын 22-ны өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр үйлчилнэ.
Европын Холбоо өөрийн «ХОУ-ын тухай акт»-ыг (AI Act) Сөүлээс өмнө боловсруулсан боловч өндөр эрсдэлтэй системүүдэд тавих гол хэм хэмжээний хэрэгжилтийг 2027 он хүртэл хойшлуулахаар шийдвэрлэжээ. Харин Өмнөд Солонгосын хууль нь өнгөрсөн оны сүүлээр батлагдаж, 2025 оны 1-р сард нийтлэгдсэн бөгөөд яг нэг жилийн дараа буюу ирэх оны эхээр хэрэгжиж эхлэх юм.
Хуулийн гол онцлог ба агуулга:
- Хамрах хүрээ: Хууль нь ХОУ-ыг хүний оюун ухааны чадварыг цахим хэлбэрээр хэрэгжүүлэх явдал гэж тодорхойлсон бөгөөд үүнд суралцах, эргэцүүлэх, хэл ойлгох зэрэг процессууд багтаж байна. Генератив ХОУ болон өндөр эрсдэлтэй технологиудыг тусад нь ангилжээ.
- Төрийн дэмжлэг: Европын хандлагаас ялгаатай нь энэхүү хууль нь зөвхөн хязгаарлах бус, салбарыг дэмжих төрийн үүргийг хуульчилсан байна. Үүнд ХОУ-ын үндэсний хороо байгуулах, гурван жилийн суурь төлөвлөгөө боловсруулах зэрэг багтжээ.
- Уян хатан байдал: Технологийн хурдацтай өөрчлөлтөд нийцүүлэн хууль тогтоомжийг гурван жил тутамд эргэж харж, шинэчилж байх заалтыг тусгасан байна.
- Бизнест тавих шаардлага: Аюулгүй байдлын гэрчилгээ авах, өгөгдлийн багцын ил тод байдлыг хангах, ХОУ-аар бүтээсэн контентод заавал тэмдэглэгээ (усан тэмдэг) хийх зэрэг үүрэг хүлээлгэж байна.
Бизнесийн салбарын болгоомжлол:
- Бэлтгэл хангагдаагүй: «Startup Alliance»-ын судалгаагаар Солонгосын ХОУ-ын стартапуудын 98% нь шинэ хуулийн шаардлагад нийцсэн тогтолцоогүй байна.
- Хугацааны шахалт: Дэд актуудыг хууль хэрэгжихээс яг өмнөхөн батлахаар төлөвлөж байгаа нь компаниудад дасан зохицох хугацаа бага үлдээж байна.
- Контентын тэмдэглэгээ: ХОУ-аар бүтээсэн гэх шошго нь хэрэглэгчдийн хүлээн авах хандлагад сөргөөр нөлөөлж магадгүй гэж салбарынхан үзэж байна.
Засгийн газрын зүгээс эдгээр хүчтэй шүүмжлэлийг намжаахын тулд хууль хэрэгжиж эхлэх эхний жилд торгох, шийтгэхээс илүүтэйгээр заавар зөвлөгөө өгөх, «зөөлөн нэвтрүүлэх» зарчмыг баримтлахаа мэдэгджээ. 2026 оныг дасан зохицох үе гэж үзэж байгаа аж.
