Table of Contents
Сүүлийн саруудад алтны үнэ түүхэн дээд цэгтээ ойртож, дэлхийн зах зээл дээрх “аюулгүй хөрөнгө”-ийн эрэлт огцом нэмэгдэж байна. Энэ нь зөвхөн хөрөнгө оруулагчид төдийгүй төв банкуудын сонирхлыг ихээр татаж байгаа бөгөөд геополитик, инфляц, санхүүгийн тогтворгүй байдал зэрэг олон хүчин зүйлтэй холбоотой юм.
Төв банкуудын худалдан авалт алтны үнийг тэлж байна
Goldman Sachs-ийн судалгаагаар 2022 оноос хойш төв банкуудын алт худалдан авалт Лондоны OTC зах зээл дээр таван дахин өссөн байна. Хөгжиж буй орнууд нөөцөө тогтвортой валют биш, харин алт хэлбэрээр хуримтлуулах бодлого баримталж эхэлжээ. Хятад, Турк, Энэтхэг зэрэг орнууд АНУ-ын долларт хэт хамааралтай байдлаа бууруулах зорилготойгоор алтны нөөцөө эрчимтэй нэмэгдүүлж байна.
Олон улсын шинжээчдийн дүгнэлт
- Goldman Sachs: 2025 оны эцэс гэхэд унц алтны үнэ 3,700 ам.долларт хүрнэ
- J.P. Morgan: 2026 оны II хагасаар 4,000 ам.долларт хүрнэ
- ANZ: 2025 оны эцэст 3,600 ам.доллар
- Saxo банк: 2025 онд 3,500 ам.доллар гэж тус тус таамаглаж байна
Монголын боломж — Алт бол стратегийн гарц
Монгол Улс 2024 оны байдлаар 440 тонн баталгаажсан алтны нөөцтэй бөгөөд үүний 400 тонн нь үндсэн орд, 40 тонн нь шороон орд юм. Сүүлийн таван жилд дунджаар 20 орчим тонн алт худалдан авч, улсын валютын нөөцийг жилд 900 сая ам.доллараар нэмэгдүүлсэн байна.
Засгийн газар алтны салбарыг дэмжих “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд дараах зорилтуудыг тусгасан:
- 3 тонноос дээш нөөцтэй ордуудыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах
- Эрдэнэс Монгол ХХК-ийн харьяа төслүүдийг ашиглалтад нэн даруй оруулах
- Монголбанкинд алт тушаадаг аж ахуйн нэгжүүдийн татварын босгыг нэмэгдүүлэх
- Орон нутгийн олборлогчдыг дэмжих бодлого хэрэгжүүлэх
2024 онд Монголбанк 16.4 тонн алт худалдан авсан бол 2025 онд энэ тоог 20 тонн болгохоор төлөвлөж байна. «Алт-3» хөтөлбөр амжилттай хэрэгжсэн тохиолдолд алт тушаалт жил бүр 10–30% өсөх боломжтой байна.
Эдийн засгийн бодит нөхцөл байдлын дэмжлэг
- Инфляц, төсвийн алдагдал, валютын ханшийн савлагаа нь алтны үнэ өсөх үндсэн шалтгаан болж байна
- Хүүгийн түвшин буурах хандлага алтны хадгалалтын өртгийг бууруулж, эрэлтийг нэмэгдүүлнэ
- Геополитикийн хурцадмал байдал “аюулгүй хөрөнгө” болох алтны үүргийг улам баталгаажуулж байна
- Олборлолтын шинэ төсөл хомс, зардал өндөр байгаа нь нийлүүлэлтийг хязгаарлаж байна
Дүгнэлт
2025 онд алт нь дэлхийн хөрөнгө оруулалтын зах зээлд итгэлийн хэрэгсэл хэвээр байх хандлагатай байна. Монгол Улс энэ боломжийг зөв ашиглаж чадвал төгрөгийн тогтвортой байдал, валютын нөөц, экспортын орлогоо нэмэгдүүлэх бодит гарц бий. “Алт-3” хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлж, олборлолтын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх нь Монголын эдийн засгийн урт хугацааны тогтвортой байдлын үндэс суурь болох юм.
