Table of Contents
Монгол Улсад сүүлийн үед хувийн өмчийг төрийн нэрийн өмнөөс хүчээр хураах оролдлого эрчимжиж, энэ үйл явц нийгмийн өргөн хүрээний санаа зовнил дагуулж байна. Уг асуудлаар Улсын баатар, улс төрч Эрдэнийн Бат-Үүл байр сууриа илэрхийллээ.
Хувийн өмч рүү халдах үйлдэл хувьсгал дагуулдаг
Э.Бат-Үүл хүний эрх, эрх чөлөөг ноцтой зөрчиж буй төрийн үйлдлүүдийг шүүмжлэв. Түүний хэлснээр, түүхэнд бүх хувьсгал татвар төлөгчдийн бослогоос эхэлж байсан бөгөөд төрийн авлига гаарч, иргэдийг амьдрах аргагүй болгосон цагт хувьсгал зайлшгүй болдог.
АНУ, Германы Үндсэн хуульд зааснаар төр нь иргэдийнхээ эрх чөлөөг зөрчвөл бослого гаргах эрхтэй байдаг бөгөөд энэ зарчим Монголд ч хамаарах ёстойг тэрээр санууллаа.
Баялаг бүтээгчдийн эсрэг төрийн хавчилга
Бат-Үүл баялаг бүтээгчид улстөрчдийн барьцаанд орсон тул эсэргүүцэж чадахгүй байгааг тэмдэглэв. Тендерийн шударга байдлыг хангах зорилгоор тэрээр хотын дарга байхдаа гурван компанийн дундаас санамсаргүй сонголт хийх аргыг хэрэглэж байжээ. Гэвч ихэнх компаниуд шударга өрсөлдөөнийг эсэргүүцэж, улстөрчдийн нөлөөллийг илүүд үздэг хэмээн шүүмжиллээ.
Эдийн засгийг устгаж буй популизм
Ж.Батзандангийн хувийн хэвшил рүү чиглэсэн сүрдүүлэг, эдийн засгийг “алуурчлах” бодлого улс орны татварын орлогыг огцом бууруулж, бизнесийн итгэлийг алдагдуулж байна. Э.Бат-Үүл “Өмчийг хураана гэж айлгавал хэн ч хөрөнгөө нууна. Энэ нь татварын орлого буурсны жинхэнэ шалтгаан” гэж хэллээ.
Гадаадын нөлөө ба Оросын олигархууд
Э.Бат-Үүл Оросын олигархиуд Монголын уул уурхайн салбарт нөлөөгөө тогтоохоор дотоодын улстөрчидтэй хамтран ажиллаж буйг онцлов. Тэрээр Х.Баттулгыг Тавантолгойн ордыг Оросын мафитай хамтран авахыг санаархсан гэж буруутгав.
“Оросууд бусдыг өөрсдөөр нь хядах аргыг чадварлаг ашигладаг. Тэд Монголын уул уурхайг авахын тулд дотоодын улстөрчдийг барьцаалсан” гэж мэдэгдэв.
Хууль ухрааж хэрэглэх аюул
Төр бизнес эрхлэгчдийн лиценз, өмчийг “хууль ухрааж” хэрэглэх замаар хурааж эхэлсэн нь Үндсэн хуулийг ноцтой зөрчиж буй үйлдэл хэмээн тэр тэмдэглэлээ. Хууль ухрааж хэрэглэхийг Үндсэн хуульд хатуу хориглосон байдаг ч Цэцэд хэн ч гомдол гаргахгүй байна.
Венесуэлийн замналаас суралцах ёстой
Э.Бат-Үүл Венесуэлийн жишээг дурдав. Тэнд төр хувийн бизнесийг хурааж авсан ч, улмаар эдийн засаг нь сүйрч, олон сая хүн эх орноосоо дүрвэхэд хүрсэн. Монголд мөн төр татвар төлөгчдийн эсрэг дайралтаа үргэлжлүүлбэл ижил хувь заяа тулгарахыг анхаарууллаа.
Ардчилсан Намын сорилт ба тэмцэл
Э.Бат-Үүл Ардчилсан Намыг (АН) эрх баригч МАН-ын нөлөөнөөс салгахын төлөө тэмцэж буйгаа илэрхийлэв. АН хүчтэй сөрөг хүчин байх үед иргэд төрийн алдаатай бодлогоос айхгүй, зоригтой шүүмжилдэг байсныг дурдав.
ТҮЦ болон жижиг бизнесийн эсрэг халдлага
Хотын ТҮЦ-үүдийг албадан буулгаж буй шийдвэрийг бизнесийн өрсөлдөгчдийн захиалгаар хэрэгжиж байж болзошгүй гэж хардаж буйгаа илэрхийллээ. “Өөрсдийгөө авч явдаг жижиг бизнес эрхлэгчдээ төр дэмжихийн оронд дарлаж байна” гэж шүүмжлэв.
Айдас аврал авчирдаггүй
Эцэст нь Э.Бат-Үүл баялаг бүтээгчид, татвар төлөгчдийг төрийн хууль бус үйлдлийн эсрэг нэгдэж, дуу хоолойгоо нэгтгэхийг уриаллаа. “Айдсаар аврагдана гэж байдаггүй. Айсан хүнийг хоосортол дээрэмддэг” хэмээн тэр анхаарууллаа.
