Гэрийн тэжээвэр амьтадтай хамт амьдрах нь бидний дархлааны системд гүн гүнзгий нөлөө үзүүлдэг бөгөөд энэ нь харшил, экзем, аутоиммун өвчнөөс сэргийлэхэд тустай байж болохыг олон судалгаагаар тогтоожээ. Түүнчлэн, бага наснаас эхлэн амьтантай ойр амьдарсан хүүхдүүдийн дархлаа илүү хүчтэй, тэнцвэртэй хөгждөг байна.
Амиш үндэстэн ба дархлааны хамгаалалт
АНУ-ын Индиана муж дахь Амиш нийгэмлэг болон Өмнөд Дакот дахь гуттеритүүдийн дунд хийгдсэн судалгаа 2012 онд анхаарал татсан дүгнэлтэд хүрчээ. Амиш хүүхдүүд гуттерит хүүхдүүдтэй ижил генетик, ижил хооллолттой боловч харшил, астма зэрэг өвчний түвшин дөрөвөөс зургаа дахин бага байжээ. Гол ялгаа нь — амьтантай байнгын ойр харилцаатай байх нөхцөлд оршиж байв. Амиш хүүхдүүдийн дархлааны эсүүд, тэр дундаа регулятор Т-клеткүүд илүү нарийн тэнцвэртэйгээр хөгжсөн нь тогтоогдсон.
“Мини-фермийн нөлөө” ба гэрийн амьтдын ач тус
Эрдэмтдийн үзэж байгаагаар, бага насанд олон төрлийн гэрийн тэжээвэр амьтан дэргэд байснаар хүүхдийн дархлааны систем янз бүрийн бичил биетэнтэй харьцаж, харшил үүсгэгчийг таних чадвар нь илүү хөгждөг. Үүнийг “мини-фермийн нөлөө” гэж нэрлэдэг. Жишээлбэл, нохойтой хамт өссөн хүүхдүүдийн харшлын эрсдэл 13–14% буурдаг гэж Калифорнийн их сургуулийн профессор Жек Гилберт тайлбарлаж байна.
Амьтдын микроб ба хүний микробиом
Гэрийн тэжээвэр амьтад бидний арьс, ам, хоол боловсруулах тогтолцоонд богино хугацаанд нөлөөлөх бичил биетнийг дамжуулдаг. Зарим судлаачид эдгээр бичил биетэн нь бүр байнгын нөлөө үзүүлдэг гэж үзэж байгаа бол зарим нь энэ онолд болгоомжтой ханддаг. Гэсэн ч тэдний эргэлзээгүй санал нийлдэг зүйл нь — амьтдын микробтой байнга харьцах нь хүний дархлааны системийг “сургалттай” байлгаж, эрүүл тэнцвэртэй байхад нь тусалдаг.
Орчин үеийн судалгаа ба шинэ санаачилгууд
Италид хүүхдүүд морь илж, тэжээж сургах фермерийн сургалт явуулахад тэдний гэдэсний микробиомд ашигтай өөрчлөлт ажиглагдсан байна. Мөн АНУ-д өндөр настнуудад тэжээвэр амьтан өгснөөр тэдний дархлаа, сэтгэлзүйн байдал сайжирсан гэж дүгнэжээ. Ирээдүйд тэжээвэр амьтад, тэр дундаа нохой, муурны микробиомыг ашиглан хүний дархлааг сайжруулах шинэ төрлийн “амьд пробиотик” гарч болзошгүй талаар ч судалгааны ажил хийгдэж байна.
Эртний амьдралын хэв маяг ба дархлааны тэнцвэр
Ирландын нүүдэлчин ард иргэд болон Танзанийн овог аймгуудын микробиомыг судлахад тэдний бичил биетэн маш өргөн, төрөл бүрийн бүтэцтэй байсан нь орчин үеийн хотын хүмүүсийнхээс ялгаатай байжээ. Монголын малчин айлууд, юртанд амьдардаг морьтон ард түмний микробиом ч энэ жагсаалтад багтаж байна.
Дүгнэлт
Хэдийгээр гэрийн тэжээвэр амьтад харшил, өвчнийг бүрэн арилгадаг биш ч дархлааны системийг зөв хөгжүүлэх, тэнцвэртэй байлгах чухал үүрэгтэй нь тодорхой болж байна. Бага наснаас амьтантай ойр амьдарснаар дархлааны “сургалт” үр дүнтэй болж, харшлын өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх магадлал нэмэгддэг.
