Table of Contents
2025 оны Нобелийн уран зохиолын шагналыг Унгарын нэрт зохиолч Ласло Краснахоркаи хүртлээ. Түүнийг “апокалипсийн айдсын дунд ч урлагийн хүчийг батлан харуулсан, уран яруу, гүн ухааны хандлагатай бүтээлүүдийнх нь төлөө” хэмээн Нобелийн хороо онцолсон байна.
Зохиолчийн уран бүтээл ба онцлог
Ласло Краснахоркаи нь Төв Европын уран зохиолын уламжлалыг өвлөж, Кафка, Томас Бернхард нарын нөлөөг шингээсэн, абсурдист, гротеск өнгө аястай зохиолуудынхаа төлөө алдаршсан зохиолч юм. Гэхдээ түүний уран бүтээл зөвхөн барууны философид тулгуурладаггүй — тэр Дорнын сэтгэлгээ, Монгол, Хятадын соёлыг гүн гүнзгий судалж, илүү бясалгалын өнгө аястай бүтээлүүд туурвидаг байв.
Намтар ба анхны амжилт
Ласло Краснахоркаи 1954 онд Унгарын Дьюла хотод төрсөн. Түүний анхны роман “Сатанин танго” (1985) Унгарт уран зохиолын шуугиан тарьж, зохиолчийг алдаршуулсан юм. Энэхүү роман дээр үндэслэн найруулагч Бела Тарр 7.5 цаг үргэлжилдэг кино бүтээж, культад тооцогдох хэмжээнд хүргэсэн билээ.
Бусад алдартай бүтээлүүд
Түүний хамгийн нэр хүндтэй бүтээлүүдийн дунд:
- “Меланхолийн эсэргүүцэл” (1989) — нууцлаг циркийн ирэлтээс үүдэлтэй үймээнийг дүрсэлдэг
- “Дайн ба дайн” (1999) — хүний оюун санаа, түүхийн хязгааргүй зөрчлийг илэрхийлсэн
- “Si-van-mu энд байна” (2008) зэрэг нь ордог.
Хэлбэр, уран илэрхийлл
Краснахоркайн бичлэгийн хэв маяг нь урт, тасралтгүй өгүүлбэрүүдийн урсгал — бараг завсарлагагүй, “усан лава мэт урсдаг хар мөрөн” хэмээн орчуулагч Жорж Сиртеш тодорхойлсон байдаг.
Уран бүтээлийн чиг хандлага
Түүний зохиолууд цагаан хоосон цаг хугацаа, апокалипсийн айдас, ёс суртахууны уналт, хүн чанарын доройтол зэрэг сэдвийг судалдаг. Краснахоркаи өөрийгөө “Кафкаг уншихгүй байхдаа ч түүн тухай боддог” гэж хэлж байсан нь түүний уран сэтгэмжийн гүн гүнзгий байдлыг илтгэнэ.
Уран зохиолын Нобелийн шагналын тухай
Нобелийн уран зохиолын шагнал 1901 оноос хойш 117 удаа олгогдож, 121 хүн энэхүү нэр хүндтэй шагнал хүртсэн байна. Тэдний 18 нь эмэгтэй зохиолчид юм. Хамгийн залуу шагналтан — Редьярд Киплинг (41 настай), хамгийн ахмад нь Дорис Лессинг (87 настай) байжээ.
Өмнөх жилийн ялагчид
2024 — Хан Ган (Өмнөд Солонгос)
2023 — Юн Фоссе (Норвеги)
2022 — Анни Эрно (Франц)
2021 — Абдулразак Гурна (Танзани)
2020 — Луиза Глюк (АНУ)
2019 — Петер Хандке (Австри)
