Монгол Улсад зүрх судасны өвчлөл жилээс жилд нэмэгдсээр байгаа бөгөөд жил бүр 5000 гаруй хүн энэ төрлийн оноштойгоор эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ авч байна. Улсын хоёрдугаар төв эмнэлгийн зүрх судас, ангиографын ахлах зэрэгтэй эмч Б.Батболдын хэлснээр, энэхүү өвчлөл нь нэгэн өдөр гэнэт бий болдоггүй, харин олон жилийн туршид аажмаар үүсдэг бөгөөд хувь хүний амьдралын хэв маяг, эрүүл мэндийн дадал зуршил шууд нөлөөлдөг байна.
Түүний тайлбарласнаар, зүрхний титэм судасны өвчин нь зүрхийг хүчилтөрөгчөөр хангадаг судаснууд нарийсч, бөглөрдөгтэй холбоотойгоор үүсдэг. Хүнд цээжээр өвдөх, амьсгаадах, ядрах, хөл гарын үзүүр хүйтэн болох, хөлс гарах, дотор муухайрах зэрэг шинж тэмдгүүд илэрдэг. Зарим тохиолдолд эдгээр шинж тэмдэг илрэлгүй шууд зүрхний шигдээс болж амь насанд аюул учруулдаг. Харамсалтай нь сүүлийн жилүүдэд уг өвчин зөвхөн ахимаг насныханд төдийгүй 30 орчим насны залуусын дунд ч ихсэж байгаа нь амьдралын буруу хэв маягтай шууд холбоотой ажээ.
Судасны хатуурал нь хүний нас нэмэгдэхийн хэрээр аажмаар бий болдог байгалийн процесс боловч энэ өөрчлөлт зарим хүмүүст хурдан, заримд нь удаан илэрдэг. Энэ нь тухайн хүний удамшил, биеийн байдал, хооллолт, хөдөлгөөн, архи тамхины хэрэглээ зэрэг олон хүчин зүйлсээс хамаарна. Ялангуяа эрэгтэйчүүдийн дунд өвчлөл өндөр хувьтай байдаг нь буруу зуршил давамгай байдгийн илрэл юм.
Зүрхний титэм судасны өвчнийг оношлоход олон шатлалтай шинжилгээ шаардлагатай бөгөөд цахилгаан бичлэг, хэт авиан шинжилгээ, 24 цагийн холтер, компьютер томографи болон ангиографийн оношилгоо хийгддэг. Ангиограф нь судасны нарийслыг тодорхойлж, шаардлагатай тохиолдолд стент буюу судасны дотор суулгац тавих эмчилгээний алхамд шилжинэ. Гэхдээ энэ эмчилгээ нь эмийн эмчилгээ үр дүн өгөхгүй тохиолдолд хэрэглэгддэг бөгөөд зөвхөн нарийсал нь цусны урсгалыг ноцтой саатуулах хэмжээнд хүрсэн үед хийгддэг байна.
Манай улсад энэ төрлийн эмчилгээ 25 жилийн турш хийгдэж ирсэн ч сүүлийн жилүүдэд өндөр нарийвчлалтай оношилгооны төхөөрөмжүүд, судсан дотуурх эхо аппарат нэвтэрсэн нь эмчилгээний үр дүн, аюулгүй байдлыг эрс нэмэгдүүлсэн юм. Судсан дотуурх эхо нь товрууны бүтэц, хэмжээ, нарийссан хэсгийн уртыг тодорхой харуулж, эмч нарт илүү оновчтой шийдвэр гаргахад тусалдаг. Үүний ачаар эмчилгээ илүү нотолгоонд тулгуурласан, оновчтой түвшинд явагдаж байна.
Гэхдээ энэ бүхний хажуугаар хамгийн чухал зүйл бол өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх юм. Судасны хатуурлыг бүрэн зогсоох боломжгүй ч амьдралын хэв маягт өөрчлөлт оруулснаар энэ үйл явцыг удаашруулж, хүндэрлээс сэргийлэх бүрэн боломжтой. Тамхи, архинаас татгалзах, илүүдэл жингээ барих, идэвхтэй хөдөлгөөн хийх, эрүүл хооллох, тогтмол эмчийн хяналтанд байх нь судасны нарийслыг хянах үндсэн арга юм. Үүнээс гадна удамшил, насжилт зэрэг засагдашгүй хүчин зүйлүүдийг ойлгож, эрт илрүүлэгт хамрагдах нь мөн чухал ач холбогдолтой.
Өнөөдрийн байдлаар зүрх судасны оношилгоо, эмчилгээ УНТЭ, УГТЭ, Цэргийн төв эмнэлэг болон бүсийн оношилгооны төвүүдэд хийгдэж байна. Түүнчлэн Улсын хоёрдугаар төв эмнэлэг нь шинэлэг технологи, багаж төхөөрөмжөөр тоноглогдсон бөгөөд цөмийн оношилгооны төвийг нээн ажиллуулж эхэлсэн нь зүрхний булчингийн гэмтлийг илүү нарийвчлалтай тогтоох боломжийг олгож байна. Энэ бүхнээс үзэхэд, зүрх судасны өвчлөл бол зөвхөн эмнэлгийн орчноос хамаарахгүй, харин хувь хүний ухамсар, хандлагаас эхтэй гэдгийг онцлох нь зүйтэй.
