Монгол Улс болон Узбекистан улс газар зүйн хувьд хол байрладаг хэдий ч хоёр талын улс төр, эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтын харилцаа сүүлийн жилүүдэд идэвхтэй хөгжиж байна. 1992 оны нэгдүгээр сард дипломат харилцаа тогтоосноор хоёр улс хамтын ажиллагаагаа бэхжүүлж, харилцан ашигтай, прагматик суурь зарчмаар хөгжүүлж иржээ.
Хоёр талын эдийн засгийн харилцан нөхөх чадвар, дипломат уян хатан байдал, тээврийн дэд бүтцийн холболт зэрэг хүчин зүйлүүд хамтын ажиллагааг илүү өргөн хүрээнд хөгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Цаашид талууд үйлдвэрлэлийн сүлжээг тэлж, хөрөнгө оруулалтын урсгалыг нэмэгдүүлж, найдвартай худалдааны гарцуудыг байгуулах төлөвтэй байна. Энэ нь Евразийн бүс нутгийн бүтцэд хоёр орны гүйцэтгэх үүргийг чухалчлах үндэс суурь болох юм.
Улс төрийн хэлэлцээний түүхэн үр дүн
Монгол Улс Узбекистаны тусгаар тогтнолыг 1991 оны арванхоёрдугаар сард хүлээн зөвшөөрч, дараа жилийнх нь нэгдүгээр сард албан ёсоор дипломат харилцаа тогтоосон. Үүнээс хойш хоёр улсын улс төрийн яриа хэлэлцээ тасралтгүй өрнөж, өндөр түвшний харилцаа тогтоон, бүс нутгийн хамтын ажиллагааны чухал түнш болтлоо хөгжжээ.
2024 оны зургаадугаар сарын 23-26-ны өдрүүдэд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Узбекистан улсад төрийн айлчлал хийж, хоёр орны харилцааг шинэ түвшинд хүргэсэн. Тус айлчлалын хүрээнд Ташкент хотноо Монгол Улсын Элчин сайдын яамыг албан ёсоор нээж, Засгийн газар болон агентлагуудын хооронд хэд хэдэн баримт бичигт гарын үсэг зурсан.
Парламент болон засгийн газрын түвшний идэвхтэй хамтын ажиллагаа
2024 онд Монголын Улсын Их Хурал Узбекистан-Монголын бүлэг байгуулсан нь хоёр орны харилцаанд шинэ хуудас нээсэн үйл явдал байв. 2025 оны хоёрдугаар сард Засгийн газар хоорондын хамтарсан комиссын анхны хуралдаан зохион байгуулагдсан нь хоёр орны түншлэлийн суурь зарчмыг баталгаажууллаа. Мөн 2023 оны аравдугаар сард Бишкек хотноо болсон Ерөнхий сайд нарын уулзалт болон 2025 оны хоёрдугаар сард явагдсан Бизнес форум, Хамтарсан бизнес зөвлөлийн хурлууд нь үр дүнтэй харилцааны үндэс болж өгсөн.
Эдийн засаг, худалдааны өсөлт: Тоон дүнгийн бодит хандлага
Хоёр орны худалдааны эргэлт 2018-2023 оны хооронд 8.8 дахин өссөн. 2021-2022 онд хамгийн огцом өсөлт ажиглагдсан бөгөөд энэ хандлага 2024 онд ч хадгалагдаж, тухайн жилийн дүнгээр 47 хувиар нэмэгджээ. 2025 оны эхний дөрвөн сарын байдлаар худалдаа 11 хувиар өссөн нь харилцаа улам өргөжин тэлж буйг харуулж байна.
2023 онд Узбекистаны экспорт 229 хувиар өссөн бөгөөд одоогоор тус улсад Монголын 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай 12 компани үйл ажиллагаа явуулж байна. Эдгээр нь гол төлөв худалдаа, үйлчилгээний салбарт төвлөрсөн. Хоёр тал логистик, хүнсний болон машин механизмын үйлдвэрлэл зэрэг салбарыг хамарсан хамтын ажиллагааг эрэлхийлж байгаа.
Хөрөнгө оруулалтын харилцааны төлөвлөгөө ба боломж
Хоёр улсын хооронд хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах, давуу эрх бүхий худалдааг дэмжих хоёр гэрээ боловсруулагдаж байна. Энэ нь бизнесийн орчныг сайжруулж, харилцан хөрөнгө оруулалтын урсгалыг нэмэгдүүлэх боломжийг бүрдүүлнэ. 2025 оны дөрөвдүгээр сард Узбекистаны Хөрөнгө оруулалтын орлогч сайд И. Касимов Улаанбаатарт айлчилж, хоёр тал технологийн солилцоо, шинэ санаачлагуудад өндөр ач холбогдол өгч буйгаа нотолсон.
Тээвэр, логистикийн уялдаа холбоо: шинэ түвшинд
2024 онд талууд олон улсын авто болон агаарын тээврийн гэрээнд гарын үсэг зурсан. Монголын тал гэрээний дотоод баталгаажуулалтыг дуусгасны дараа хоёр орны хооронд шууд тээвэрлэлтийн шинэ гарц нээгдэж, ачаа болон зорчигч тээвэрлэлтийн үр ашиг дээшлэх юм.
Соёлын болон хүмүүнлэгийн солилцоо гүнзгийрч байна
Хоёр орны иргэд 30 хоногийн хугацаанд визгүй зорчих боломжтой бөгөөд энэ нь аялал жуулчлал, хүмүүнлэгийн харилцааг бэхжүүлэхэд чухал үүрэгтэй. Визгүй зорчих нөхцөл нь соёлын харилцаа, хүмүүнлэгийн хамтын ажиллагааг хурдасгаж, харилцан ойлголцлыг нэмэгдүүлж байна.
