Сүүлийн жилүүдэд товлолт вакцины эсрэг байр суурьтай эцэг эхчүүдийн тоо нэмэгдэж, хүүхдүүдээ вакцинд хамруулахаас татгалзах хүмүүс олширсоор байна. Тэдний зарим нь вакцин дахь химийн найрлагатай холбоотойгоор аутизм үүсгэдэг гэж үзэж байгаа юм. Энэ асуудал олон нийтийн анхаарлыг татаж, фэйсбүүк зэрэг нийгмийн сүлжээнд вакцин эсэргүүцэгчдийн бүлгүүд өсч байна.
Жишээ нь, нэг иргэн 6 настай охиныхоо аутизмын шалтгааныг тодруулахаар Турк улсын “Синево” лабораторид шинжилгээ хийлгэхэд, улаанууд өвчний рубелла вирус нь хүүхдийн тархинд гэмтэл учруулсан гэж оношлогдсон байна. Охин нь 9 сартайдаа улаанууд болон улаанбурхан өвчний вакцинд хамрагдсан байсан бөгөөд шинжилгээгээр тухайн вирусын нөлөөгөөр тархины гэмтэл үүссэн хэмээн дүгнэжээ.
Иргэн Ц-ийн хүүхдэд илэрсэн рубелла вирус нь вакцинд орсон тунгаас их хэмжээтэй байсан нь хачирхалтай бөгөөд энэ нь Монгол Улсад вакцины хадгалалт, хэрэглээний зохистой байдалд эргэлзээ төрүүлж байгаа юм. Үүнтэй төстэй дүгнэлт Турк улсад 4 настай охиноо шинжилгээнд хамруулсан иргэн Н-ийн хувьд гарсан байна. Охин нь вакцин хийлгэхээс өмнө орчноо сайн мэдэрдэг байсан ч вакцины дараа харилцааны эмгэгтэй болсон гэж үзжээ.
Гэвч вакцины эсрэг байр суурьтай эцэг эхчүүд одоогоор энэ асуудлаар албан ёсны гомдол гаргаагүй байна. ДЭМБ, мөн олон улсын шинжлэх ухааны байгууллагууд вакцин дахь туслах бодисууд нь хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй гэж баталсаар ирсэн.
Монгол Улсад одоогийн байдлаар 470 орчим хүүхэд аутизмын эмгэгтэй нь оношлогдон, хяналтад байна. Аутизм нь өвчин биш, харин нийгмийн харилцаа, зан үйлийн эмгэг бөгөөд эдгэрдэггүй, халдварладаггүй. Шинжлэх ухаан одоогоор аутизмын үүсэл шалтгааныг бүрэн тайлбарлаж чадаагүй байна. Зарим судалгаанд хүрээлэн буй орчны нөлөө аутизм үүсэхэд нөлөөлж болзошгүй гэдгийг онцолсон байдаг.
Манай улсын дархлаажуулалтын хөтөлбөрт 10 гаруй өвчнөөс сэргийлэх 6 төрлийн вакцин багтдаг. Эдгээр нь сүрьеэ, халдварт саа, гепатит В, сахуу, хөхүүл ханиад, татран зэрэг өвчнүүдийн эсрэг вакцинаар хамрагддаг. 1998 онд нэг судалгаагаар улаанбурхан, гахайн хавдар, улаанууд өвчний эсрэг вакцин нь аутизм үүсгэдэг байж болзошгүй гэж тэмдэглэгдсэн ч энэ нь хожим хуурамч мэдээлэл гэж үзэгдсэн.
Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар вакцин хийлгэсэн хүмүүсийн тоо өссөнөөр өвчнүүдийн тархалт буурч, нас баралт эрс багассан байна. 2020 оны байдлаар улаанбурхан, улаанууд өвчнөөр нас барах эрсдэлд орсон 30 сая гаруй хүн вакцинд хамрагдаж, амь нас нь аврагдсан хэмээн дүгнэжээ.
Гэвч вакцинжуулалттай холбоотой сөрөг хандлага нийгэмд улам их тархаж байна. Энэ нь хүүхдийн вакцинжуулалтыг бууруулах эрсдэлтэй бөгөөд хүүхдийн эрүүл мэндэд ноцтой үр дагаварт хүргэж болзошгүй юм. Холбогдох яам, судалгааны байгууллагууд энэ асуудалд анхаарлаа хандуулж, вакцины найрлага, хадгалалт, хамгаалалт, ур чадварын талаарх асуудлыг нягталж, хариултыг тодорхойлсон шийдвэр гаргах шаардлагатай байна.
