МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДЭСНИЙ ИХ БАЯР НААДАМ

Наадам бол Монголчуудын түүх, соёл, уламжлалын хамгийн чухал, сүр жавхлант баяр бөгөөд жил бүрийн 7-р сарын 11-нд тохиодог Үндэсний их баяр юм. Энэхүү баяр нь Монгол Улсын Тусгаар тогтнол, эрэлхэг өвөг дээдсийн гавьяа, төрт ёсны уламжлал, үндэсний эв нэгдлийг бэлгэддэг онцгой өдөр билээ.

Наадмын түүх

Наадам баярын үүсэл нь эртний Түрэг, Монголын нүүдэлчин ард түмний цэргийн сургуулилт, тахилга шүтээнтэй холбоотой бөгөөд XIII зууны Их Монгол Улсын үеэс уламжилж ирсэн гэж үздэг. Харин орчин үеийн утгаар Наадмыг 1921 оны Ардын хувьсгалын ялалтыг тэмдэглэн өргөн хүрээтэй тэмдэглэж эхэлсэн.

Гурван наадам — Эрийн гурван наадам

Наадам нь “Эрийн гурван наадам” хэмээн нэрлэгддэг гурван үндсэн төрлийн тэмцээнээс бүрддэг:

1. Үндэсний бөх
Монгол бөх бол эртний уламжлалтай, эр зориг, тэсвэр хатуужлыг илэрхийлдэг спорт юм. Наадмын үеэр улс даяар хүчтэй 512 эсвэл 1024 бөх барилддаг бөгөөд хамгийн сүүлд үлдсэн бөхийг “Арслан” хэмээн өргөмжилдөг.

2. Морин уралдаан
Нүүдэлчдийн амьдралын салшгүй хэсэг болох адууны хурд, тэсвэр тэвчээрийг шалгадаг энэхүү уралдаан нь 6 насны ангиллаар зохиогддог. Морьдын уралдаан 10-30 км замд болдог бөгөөд хүүхэд унаачид голчлон уралддаг.

3. Сурын харваа
Монголын мэргэн харваачид эрт цагаас нум сумаар ан хийж, дайн тулаанд оролцож ирсэн уламжлалтай. Сур харваа нь эрэгтэй, эмэгтэй ангиллаар явагддаг бөгөөд харваачид тодорхой зайнаас оновчтой харвах чадвараар өрсөлддөг.

Соёл, урлаг, уламжлал

Наадмын үеэр үндэсний дээл хувцсаа өмсөн, айраг цагаа ууж, хөөмий, уртын дуу, ардын бүжиг зэрэг үндэсний урлагийг үзэж сонирхох боломжтой. Уламжлалт тоглоом болох шагай харвах, хүүхдийн дугуйлан, гар урлалын үзэсгэлэн худалдаа ч олон хүний анхаарлыг татдаг.

Улс даяар тэмдэглэнэ

Улаанбаатар хот дахь Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд үндсэн ёслолын нээлт болдог бөгөөд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч түүхэн илтгэл тавьж, наадмыг нээдэг. Улсын хэмжээнд бүх аймаг, сум, баг өөр өөрийн онцлог бүхий наадмыг зохион байгуулдаг тул Монголын аль ч буланд та энэ баярыг мэдрэх боломжтой.

Дүгнэлт

Наадам бол зөвхөн спортын уралдаан тэмцээн биш, харин Монголчуудын түүхэн бахархал, үндэсний эв нэгдэл, өв соёл, уламжлалыг дээдэлсэн баяр юм. Тиймээс энэ өдөр хүн бүр дээлээ өмсөн, үндэснийхээ бахархлыг сэргээж, гэр бүлээрээ баясах ховорхон боломжийг олгодог.